گروهی از نرم افزارهای اختصاصی هستند که روی رایانههای خاص با نام Web Server اجرا میشوند. این رایانهها روی شبکهٔ اینترنت قرار دارند و سبب میشوند تا افراد بتوانند از طریق مرورگر اینترنتی خود، محتوای صفحات اینترنتی را رویت کنند. یکی از مهمترین نرم افزارهای رایانههای Web Server ، نرم افزاری است که دقیقاً کارش تحویل محتوای صفحات اینترنتی به بازدید کنندگان سایت است. به علت اهمیت این نرم افزارها، به آنها «نرم افزار وب سرور» هم گفته میشود.
انواع مختلفی از نرم افزارهای وب سرور چه به صورت رایگان و چه پولی وجود دارند، که مدیران سرور برای راهاندازی سایتهای اینترنتی خود میتوانند از یکی از آنها استفاده نمایند. یکی از نرم افزارهای وب سرور همین لایت اسپید (Litespeed) است. لایت اسپید برخلاف دو رقیب قدرتمند خود، یعنی Apache و Nginx رایگان نیست و حتماً برای استفاده از آن باید لایسنس آن را که هزینهٔ به نسبت زیادی را هم در بر میگیرد، تهیه کرد. شما از بخش لایسنسهای فروشگاه وبنولوگ، میتوانید ویژگیها و قیمتهای لایسنس لایت اسپید را مشاهده نمایید.
لایت اسپید دارای یک مجموعه امکاناتی است که برخی از مدیران تصمیم گرفتند از این وب سرور استفاده کنند. از جمله تنظیمات ساده سازی شدهای که دارد، که از طریق پنلی که بعد از نصب لایت اسپید در اختیار مدیر سرور قرار داده میشود، مدیر به راحتی میتواند تمامی تنظیمات مد نظرش را اعمال نماید. ویژگی دیگر امکان پاسخگویی بهینه به درخواستهای وسیع و همزمان بازدید کنندگان سایتها است که در نهایت منجر به کاهش بار روی پردازنده و RAM سرور میشود و سرعت بارگذاری صفحات سایت را هم افزایش میدهد.
لایت اسپید از آخرین فناوریها از جمله HTTP/3 پشتیبانی میکند. برای تمامی کنترل پنلهای معروف از جمله cPanel و DirectAdmin و Plesk دارای افزونه است که امکان مدیریت لایت اسپید را از درون خود همین کنترل پنلها برای مدیر سرور فراهم مینماید. پس در بیشتر مواقع نیازی نیست برای اعمال تغییرات روی لایت اسپید وارد خط فرمان شد. نصب بسیار سادهای هم دارد و ظرف ۱۵ دقیقه لایت اسپید به همراه تمامی متعلقاتش روی سرور نصب می شود. این در حالی است که سایتها حتی یک ثانیه هم از دسترس خارج نمیشوند. هر زمان هم خواسته باشیم بین لایت اسپید و دیگر وب سرور، مثلاً آپاچی میتوان جابجا شد. مثلا لایت اسپید را غیرفعال کرد و آپاچی را فعال نمود.
بعد از نصب لایت اسپید نیازی به انجام مجدد پیکربندیهای سفارشی نیست. چرا که لایت اسپید تمامی پیکربندیهای وب سرور آپاچی را دریافت میکند و از آنها استفاده مینماید. لایت اسپید از htaccess پشتیبانی میکند و برای اسکریپتهای PHP دارای یک Handler (اجرا کننده) اختصاصی با نام PHP LSAPI است و از افزونه امنیتی Mod Security هم پشتیبانی میکند. اگر این توضیحات برای شما کمی فنی بود، بهتر است بگوییم که لایت اسپید سعی کرده تمامی امکانات مورد نیاز را داشته باشد؛ در کنار اینکه سرعت و امنیت را بهبود بخشیده است.
همانطور که گفته شد، برای استفاده از لایت اسپید باید لایسنس آن را خریداری کرد. البته لایت اسپید دارای یک نسخهٔ رایگان هم هست که برای سرورهایی که دارای یک سایت و ۲ گیگابایت RAM هستند میتوان استفاده کرد. ولی برای منابع و سایتهای بیشتر حتماً باید لایسنسهای پولی آن را تهیه کرد. با در نظر گرفته تعداد سایتهایی که روی سرور میزبانی میشوند، همچنین میزان سخت افزار سرور باید پول بیشتری پرداخت کرد.
به این نکته دقت داشته باشید که اگر شما فقط هاست اشتراکی تهیه کرده باشید، دخل و تصرفی روی نوع وب سرور و پیکربندیهای آن ندارید. پس نیازی نیست با تنظیمات لایت اسپید یا دیگر وب سرورها آشنا باشید. اما اگر سرور مجازی یا اختصاصی تهیه کرده باشید که باید پیکربندی آن از صفر تا صد را خودتان انجام دهید، میبایستی ابتدا لایسنس لایت اسپید تهیه کنید. سپس با چند دستور ساده لایت اسپید را نصب کرده و تنظیمات آن را انجام دهید.
ولی سرورهایی که دارای وب سرور Litespeed هستند، معمولاً امکانی با عنوان LSCache دارند که برای بالا بردن سرعت سایتها است. با این قابلیت کش روی سایتهایی که مثلا با CMS هایی مثل Wordpress ساخته شدند فعال شده و حتی با نصب افزونهٔ اختصاصی لایت اسپید روی وردپرس، میتوان کنترل خوبی روی عملکرد لایت اسپید برای بهبود سرعت سایت وردپرس داشت. شما به عنوان دارندهٔ هاست روی سرورهای لایت اسپید، میتوانید تنظیمات LSCache لایت اسپید را تنها برای سایت خود سفارشی سازی کنید.
راجع به لایت اسپید چیزهای زیادی میتوان گفت. اما در اینجا سعی شد به طور مختصر و با زبانی ساده توضیحات اولیه لایت اسپید خدمت شما داده شود. در دیگر مقالات بخش مرکز آموزش وبنولوگ، راجع به مباحث فنی و پیکربندیهای لایت اسپید خواهیم گفت. اگر از ما لایسنس لایت اسپید تهیه کرده باشید، حتماً باید آنها را مطالعه نمایید.