SSH یک پروتکل روی شبکه رایانه ای است که به واسطهٔ آن میتوان اقدام به ارتباط بین رایانههای مختلف کرد که از این قابلیت پشتیبانی میکنند. مثلا فرض کنید یک سرور مجازی یا حتی سرور اختصاصی تهیه کردید. برای کنترل آن باید روشی وجود داشته باشد. روش امن و ساده استفاده از همین SSH است.
ابتدا باید نرم افزار سرویس دهنده (Server) اساساچ روی سرور مجازی شما نصب باشد که تقریباً تمامی سرورهای مجازی که دارای سیستم عامل هستند این مورد را دارند. به این دلیل که سرویس دهندهٔ SSH دیگر تبدیل به یک جزء اساسی از تمامی توزیعهای سیستم عامل لینوکس شده است. پس مثلاً اگر CentOS روی سرور مجازی خود دارید، این SSH از قبل روی سیستم عامل شما وجود دارد. پس با همین SSH میتوانید سرورتان را مدیریت کنید. یعنی به آن وارد شده و دستورات لازم را به سرور بدهید.
طریقهٔ کار کردن با SSH یک سرور هم به این صورت است که ابتدا باید روی سرور سیستم عامل نصب شده باشد. بعد از آن باید حتما سرور روشن باشد و به شبکه متصل شده باشد. حالا یک نرم افزار سمت مشتری یا همان Client اساساچ هم باید روی رایانهٔ شما باشد. مثلا نرم افزاری که بیشتر افرادی که سیستم عامل رایانهٔ شخصیشان ویندوز است، استفاده میکنند Putty نام دارد.
اما روی رایانههای لینوکسی خود این برنامه از قبل نصب است. باید وارد خط فرمان رایانهٔ شخصی شده و از دستور SSH استفاده کنید که شامل مشخصههای دیگری هم هست که برای اتصال به سرور مجازی خود باید آن را وارد کنید.
حالا نوبت به اتصال است. برای اتصال به سرور از طریق SSH باید IP و رمز عبور سرور را دانست. IP که مشخص است. نام کاربری ما در اینجا root است که همان نام کاربری ریشه یا کاربر مدیر کل سرور است. رمز عبور هم در زمانی که سیستم عامل نصب میشود تعیین میگردد. پس اگر سیستم عامل را خودتان نصب کنید که آن را دارید. در غیر این صورت باید از فروشندهٔ سرور مجازی درخواست رمز عبور کنید.
نوبت به اجرای نرم افزاری مثل Putty میرسد که باید IP و نام کاربری و رمز عبور را به آن بدهید و شما شما خیلی سریع به سرورتان متصل میکند. چیزی که بعد از اتصال میبینید، یک پنجرهٔ سیاه رنگ است که باید دستورات متنی خود را وارد کنید و نتیجهٔ اجرای دستورات هم به صورت متنی به شما بر میگردد. در اصل کار کردن با SSH یعنی کار کردن با دستورات متنی. همان دستورات متنی لینوکس که نشان میدهد برای کار کردن با SSH باید دانش لینوکس شما هم تا حدی خوب باشد.
البته همیشه نیازی نیست که لینوکس یاد داشته باشید. برای انجام خیلی از کارها، مثل نصب لایسنس های ارزان قیمت ما، میبایستی وارد SSH شده و بعد از آن دستوراتی که به شما داده شده را اجرا کنید. در محیط نرم افزار Putty تنها لازم است که بعد از کپی کردن دستورات، با یک بار راست کلیک در پنجرهٔ سیاه Putty دستورات را اجرا کنید. به همین سادگی.
به هر حال SSH یک روش برای ایجاد ارتباط دستوری و متنی بین رایانههای مختلف است که مثلا از روی رایانهٔ شخصی شما میتوان دستورات را به سرور ارسال کرد و کاری که میخواهید را روی سرور خود انجام دهید. در بیشتر مواقع برای کنترل سرور و انجام پیکربندیهای لازم میبایستی دسترسی SSH به سرور وجود داشته باشد که بعد از خرید سرور مجازی یا اختصاصی این دسترسی از طریق ایمیل به شما داده خواهد شد. پس فقط باید طبق توضیحاتی که در مرکز آموزش وبنولوگ وجود دارد، یاد داشته باشید که چطور از آن برای اتصال به سرور استفاده کنید.